صبور بودن را به کودک بیاموزیم
ایسنا: یکی از ویژگی‌های مهم شخصیتی قدرت به کنترل در آوردن هوی و هوس و به تأخیر انداختن یک لذت زودگذر برای کسب لذت و خشنودی بیشتر یا موفقیت در آینده و در یک کلام، خویشتنداری است.ابراهیم فراهانی گفت: خویشتنداری از همان اوایل کودکی از طریق تقلید حرکات، رفتار و گفتار والدین شروع به شکل‌گیری می‌کند و در اواسط کودکی بخوبی بارور و پخته می‌شود.
وی افزود: بهترین روش برای آموزش خویشتنداری، بازی‌های نمایشی و نقش ایفا کردن است.
این کارشناس ارشد علوم تربیتی و مشاوره افزود: می‌توان از حدود یک سالگی با به تأخیر انداختن پاسخ به خواسته‌های کودک، لذت و پاداش صبر و خویشتنداری را در کودک تقویت کرد.
رعایت نوبت از مزایای تقویت صبر
وی درباره مزیت تقویت این مهارت در کودک یا هر فرد بالغ دیگر بیان کرد: یکی از مصداق‌های صبر رعایت نوبت در زندگی است و با تقویت این مهارت فرد می‌تواند بر حسب شرایط، واکنش و رفتار مناسب از خود نشان دهد و در کل رفتار او در اختیار عقل و منطق باشد و نه احساساتش.
به گفته‌ی وی، برای تقویت خویشتنداری رعایت چند نکته کمک‌کننده خواهد بود که از آن جمله عبارتند از برحسب توان و درک کودک و اهمیت موضوع و شرایط مناسب، برآورده کردن خواسته کودک را چند ثانیه و به تدریج چند دقیقه به تأخیر بیندازید. به عنوان مثال در این گفت‌وگو « مامانی!این قصه رو برام می‌خونی؟ »آره عزیزم، صبرکن اول غذا رو درست کنم، یا غذا ممکن بسوزه، برم زیر گاز رو کم کنم میام برات می‌خونم و...
این مشاور کودک خاطرنشان کرد: برحسب سن کودک جدول زمان‌بندی را مراعات کنید؛ مثلاً برای به تأخیر انداختن یک برنامه می‌توانید به کودک بگویید "هنوز زمان تماشای تلویزیون نیست" یا بگویید "تقریباً از همون موقعی که بابایی می‌رسه خونه" و یا "بعدش می‌ریم شهربازی" و...
فراهانی اضافه کرد: هرازگاهی برنامه و اهداف کوتاه‌مدت و مناسب برای فرزندتان بگذارید و دو یا سه جایزه و پاداشی را که فکر می‌کنید او دوست خواهد داشت، پیشنهاد کنید و اجازه دهید او پاداش را از میان آنها انتخاب کند.
وی تصریح کرد: برای مثال، اگر فرزندتان بعد از بازی اسباب بازی‌هایش را مرتب و جمع نمی‌کند، می‌توانید به او پیشنهاد کنید که اگر هر شب قبل از خواب اسباب بازی‌هایش را برای پنج روز جمع و مرتب کند یکی از جایزه‌های... یا... یا... را به انتخاب خودش به او خواهید داد.
این روانشناس در اشاره به یکی دیگر از راهکارها جهت تقویت صبر در کودک گفت: برای این منظور می‌توانید یک ورقه که پنج دایره یا مربع روی آن کشیده‌اید به او بدهید و از او بخواهید هر روز یکی از آنها را رنگ کند و وقتی همه آنها رنگ شد، زمان دریافت جایزه فرا خواهد رسید.
وی در خصوص نوع جایزه‌ها اظهار کرد: در این سنین بهتر است جایزه در بیشتر موارد غیرمادی باشد، مثلاً آب‌بازی در حیاط منزل با پدر و مادر یا رفتن به باغ وحش و....
به همراه کودک گل بکارید
فراهانی در ادامه بیان کرد: با توضیح و نشان دادن شکل‌هایی در مورد نحوه رشد گیاه، برای کودک چند گلدان و به تعداد آنها بذر چند نوع گل که با سرعت رشد می‌کنند را تهیه کنید و به اتفاق فرزندتان آنها را بکارید و آبیاری و مراقبت کنید تا اینکه به بار برسند و گل بدهند.
وی با بیان اینکه از طریق آموزش تکنیک هواس پرت کردن از روی موضوع وسوسه برانگیر و تمرکز کردن به هدف دیگر، می‌توان توانایی کودک را برای کنترل بهتر هوی و هوس تقویت کرد، افزود: این تکنیک باید همواره برای ماه‌ها و سال‌ها تمرین شود تا به یک عادت تبدیل شود.
این کارشناس کودک تصریح کرد: اگر قرار است وسیله‌ای را ظرف یکی دو هفته آینده برای کودکتان بخرید یک قلک به او داده و روی آن به تعداد روزها دایره یا مثلث کشیده و هر روز قسمتی از پول آن وسیله را بدهید و از او بخواهید هر روز که به او پول می‌دهید و آن را در قلک می‌اندازد، یکی از آنها را رنگ کند. وقتی همه آنها رنگ شد پول به مقدار کافی جمع شده و موقع خرید آن وسیله خواهد بود.
کارشناس ارشد علوم تربیتی در خصوص قواعد بازی‌های هدفمند در پرورش این مهارت عنوان کرد: بازی‌های برنامه‌دار نظیر بازی آشپزی، رفتن به مسافرت، ساختن چیزی و... و بازی‌هایی که کودک باید خود را کنترل کند مثلاً مقاومت در برابر خندیدن و بی حرکت ماندن بهتر است هر روز یا یک روز در میان و هر بار حداقل نیم ساعت انجام شوند و قواعد و قانون‌های حاکم براین بازی‌ها باید محدود و برحسب توانایی کودک و با همفکری او تعیین شوند.
آموزش رعایت کردن نوبت
این روانشناس تصریح کرد: زندگی روزمره ما پر از صبر کردن و رعایت نوبت است و کودکان از حوالی 36 ماهگی قادر به درک آن هستند، هر چند در برخی از موارد خصوصاً اگر مخل بازی یا برنامه‌شان باشد آنرا رعایت نمی‌کنند.
فراهای گفت: لازمه رعایت نوبت توانایی در صبر کردن و کنترل خویشتن است.
وی در رابطه با راهکارهای آموزش نوبت به کودک اظهار کرد: مفهوم نوبت را به صورت کلامی و عینی به کودک توضیح دهید.
این روانشناس افزود: در زندگی روزمره موارد عینی نوبت و رعایت حق و حقوق دیگران را به کودک متذکر شوید؛ مثلاً در صف نانوایی حالا نوبت ماست، یا در بازی حالا نوبت توست و...
وی اجرای بازی‌های نوبتی نظیر پرت کردن یا شوت کردن نوبتی توپ را مؤثر دانست و افزود: از تکنیک شیر یا خط، سنگ –کاغذ- قیچی و یا زنگ ساعت برای تعیین و تعویض نوبت استفاده کنید.
فراهانی افزود: در اوایل، فواصل تعویض نوبت در بازی‌ها را بسیار کوتاه انتخاب کنید(چند ثانیه) و آنگاه با تغییر نوع بازی به تدریج در جلسات بعدی طول مدت نوبت و صبر کردن را افزایش دهید تا اینکه بالاخره به چند دقیقه برسد؛ با افزایش تعداد افراد می‌توان به راحتی به این هدف رسید.
منبع : ahleiran.ir